Offset, druk offsetowy – to jedna z form druku płaskiego. Polega ona na przenoszeniu obrazu z płaskiej formy drukowej na podłoże drukowe np. papier. Czynność ta odbywa się za pomocą cylindra pośredniego pokrytego gumą, zwaną obciągiem.
Druk offsetowy dzielimy na:
- druk offsetowy arkuszowy – w tym rodzaju druku offsetowego podłoże stanowi arkusz
- druk offsetowy zwojowy – w tym przypadku podłożem jest zwój, farby lejnej
- coldset – offset „na zimno” (utrwalanie farby poprzez wsiąkanie w papier)
- theatset – offset „na gorąco” (utrwalanie farby przez wsiąkanie w papier i odparowywanie w wysokich temperaturach) pokryta farbą długa wstęga papieru przed sfalcowaniem przechodzi przez nagrzany do wysokiej temperatury tunel suszący.
Coldset i heatset używane są zazwyczaj do druków wysokonakładowych, takich jak gazety, magazyny, książki telefoniczne itd.. Podłożem tego typu druku są papiery kalandrowane i kredowane.
Offset wodny jak sama nazwa wskazuje wiązany jest z drukiem z użyciem roztworu nawilżającego. W offsecie klasycznym, czyli wodnym na powierzchni drukowej znajdują się punkty hydrofilowe, (te zwilża roztwór wodny) oraz miejsca hydrofobowe, (te zwilża farba drukowa).
Między tymi dwoma elementami, czyli środowiskiem roztworu wodnego, a środowiskiem offsetowym farby olejowej występuje wzajemne
odpychanie. Niezmiernie ważne w tym środowisku jest osiągnięcie stanu równowagi. woda-farba. Roztwór nawilżany to ok, 85%-95%
wody. Dodatkowymi substancjami które miesza się w roztworze wodnym to np. alkohol izopropylowy(IPA). Trzeba zaznaczyć że pojawią
się ogólna tendencja do redukowania IPA na rzecz buforów.
Offset bezwodny – forma druku offsetowego bez użycia środka zwilżającego. Do tej formy druku używa się specjalnych farb odznaczających się wysokimi napięciami powierzchniowymi, a także specjalnych form drukowych – form silikonowych. Pozytywną cechą offsetu bezwodnego jest brak problemów związanych z kontaktem roztworu z farbą drukowaną (emulgacja farby), i z podłożem (zawilgocenie podłoża). Druk bezwodny umożliwia grubszy tj. ponad 3,5µm. niż w offsecie tradycyjnym nałożenie farby. Jest to możliwe dzięki specjalnej formie drukowej analogicznej do wklęsłodruku. Ze względu na koszty druku bezwodnego i problemy technologiczne zajmuje on stosunkowo niewielką przestrzeń niszową.
Proces wywoływania formy offsetowej – to czynność polegająca na usunięciu warstwy kopiowej z miejsca niedrukujących formy, poprzez rozpuszczenie ich w wywoływaczu.
Historia offsetu
Narodziny offsetu miały miejsce w XVIII wieku wraz z wynalezieniem litografii, nowej techniki druku. Syn pewnego aktora Teatru Królewskiego Alois Senefelder studiował prawo narzucone mu przez ojca. Jednak wraz z jego śmiercią Alois przerwał studia i chcąc wstąpić w dorosłe życie poszedł w jego ślady i został aktorem. Wkrótce okazało się, iż marny był z niego aktor, ale za to wspaniały scenarzysta. Pomimo faktu, iż nie opublikował zbyt wiele prac, zyskał grono odbiorców. Ze względu na wysokie koszty druku, sprzedaż jego prac była mizerna. Chcąc przyśpieszyć publikację materiałów, często bywał w drukarni. Z czasem stwierdził że druk, to żadna filozofia. Zdobył miedziane płyty które następnie zaczął grawerować. Praca ta nie należała do najłatwiejszych i wymagała sporządzenia obrazu na płycie w taki sposób by był odbiciem lustrzanym zamierzonego efektu. Pewnego dnia matka poprosiła o sporządzenie listy rzeczy do prania. Alois nie mając pióra pod ręką, spisał ją za pomocą sadzy zmieszanej z mydłem i woskiem na kamieniu. Nagle zauważył, iż miejsca pokryte tajemniczą substancją nie pochłaniają wody, ale farba do nich przywiera.
Alois po tym zdarzeniu wykonywał rysunki na kamieniu, zwilżając powierzchnie płyty wodą nakładał farbę. I tak powstała matryca. Innym udanym eksperymentem Senefeldra było przeniesieniu rysunku z papieru na płytę wapienną. Efektem tego była możliwość wykonywania rysunków prawo czytelnie, możliwość wznawiania nakładu i dokładne kopiowanie tej samej pracy na jednej płycie. Alois stał się ojcem litografii i opatentował swój wynalazek.
Litografia początkowo szybko się rozpowszechniała, ale miała poważną wadę. Nie pozwalała na szybki druk z powodu płaskich płyt kamiennych. Litografia powoli ustępowała typografii gdzie płyta drukowa otrzymała nowy kształt cylindra. Nowe płyty tworzone były z cynku i aluminium. Zakładano je na specjalny cylinder i w ten sposób przeniesiono druk na papier. Wadą tego rozwiązania była bezpośrednia styczność płyty z papierem. Efektem tego rysunek na płycie szybko się ścierał. Ten model druku nigdy się nie rozpowszechnił.
Pewien amerykański producent papieru, zadrukował go przez przypadek za pomocą gumy. Przez nieuwagę pracownik nie podłożył papieru pod gumę w efekcie czego po odbiciu farby na gumie okazało się że rysunek przenoszony przez gumę jest wyraźniejszy i czystszy. Były to początki przenoszenia prac za pośrednictwem gumy na papier. Druk pośredni przyczynił się do przedłużenia żywotności płyt i dał początek nowej technice – Drukowi Offsetowemu.
Fotografia zastosowana w litografii sprawiła, że wynaleziono odpowiednie szklane płyty, przez które robiąc zdjęcie otrzymywano klisze rastrowane. Fotografia kolorowa zapoczątkowała druk offsetowy w kolorze z użyciem farb procesowych.
Druk offsetowy Kraków – wykonywanie płyt offsetowych presensibilizowanych na skalę przemysłowa otworzył drzwi do ścieżki rozwoju druku offsetowego.